Hugo Ball, Μανιφέστο του Dada, 14η Ιουλίου 1916

(απόδοση: Θ.Δ.Τυπάλδος)

«Το Dada, είναι μια καινούργια τάση στην τέχνη. Μπορεί κάποιος να το ισχυριστεί αυτό μιας κι ως τα τώρα, κανείς δεν γνώριζε το ο,τιδήποτε,  κι αύριο, οι πάντες στην Ζυρίχη θα μιλάνε γι’ αυτό.  Το Dada προέρχεται απ’ το λεξικό, -είναι απλά απίστευτο. Στα Γαλλικά σημαίνει «κουνιστό αλογάκι». Στα Γερμανικά θα πει «έχε γεια»,  «ξεφορτώσου με»,  «θα ιδωθούμε, κάπως, κάπου, κάποτε». Στα Ρουμάνικα σημαίνει «ναι έτσι ακριβώς, έχεις δίκιο» κι ούτω καθεξής. Μία διεθνής  λέξη. Μία λέξη απλή και η λέξη αυτή ένα κίνημα. Εύκολα κατανοητό.   

Πολύ απλά απίστευτο.  Για να μπορέσεις να δημιουργήσεις μια καλλιτεχνική καινοτομία σημαίνει πως έχεις την ευχέρεια στην πρόβλεψη επιπλοκών.  Dada ψυχολογία, dada Γερμανία ηδονική δυσπεψία, ομιχλώδης παροξυσμός, dada λογοτεχνία,  dada μπουρζουαζία,  κι εσείς οι ίδιοι, τιμημένοι ποιητές, που πάντα γράφεται με λέξεις, μα ποτέ με τις λέξεις κατ’ ουσίαν, που πάντα γράφεται γύρω από το πραγματικό σημείο. Dada ατελείωτος παγκόσμιος πόλεμος, dada επανάσταση χωρίς αφετηρία, dada, εσείς φίλοι κι εσείς ποιητές, αξιότιμοι κύριοι, κατασκευαστές και ευαγγελιστές.  Dada Tzara, dada Huelsenbeck, dada m’dada, dada m’dada dada mhm, dada dere dada, dada Hue, dada Tza.

Πώς επιτυγχάνεται η αιώνια ευδαιμονία; Με το να λες dada. Πώς γίνεται κάποιος διάσημος; Με το να λέει dada. Με μια ευγενική χειρονομία και με λεπτή ευγένεια. Μέχρι την παραφροσύνη. Μέχρι να χάσει τις αισθήσεις του. Πώς μπορεί κάποιος να απαλλαχθεί από καθετί  που αφορά τη δημοσιογραφία, τα σκουλήκια, ο,τιδήποτε το ωραίο και αβρό, καθετί το  ηθικό, το  εξευρωπαϊσμένο, καθετί το απογοητευτικό;  Λέγοντας dada. Το dada είναι η ψυχή του κόσμου, το dada είναι ενεχυροδανειστήριο. Το dada είναι η καλύτερη κρέμα γάλακτος παγκοσμίως. Dada κ. Rubiner,  dada κ. Korrodi. Dada κ. Anastasius Lilienstein. Σε απλή γλώσσα: η ελβετική φιλοξενία είναι κάτι που οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πάνω απ’ όλα.  Και στις ερωτήσεις περί αισθητικής το κλειδί είναι η ποιότητα. Θα έπρεπε να διαβάζω ποιήματα τα οποία πρόκειται να διανεμηθούν μέσω μιας συμβατικής γλώσσας, το λιγότερο, και θα έπρεπε να είμαι ικανοποιημένος με αυτά. Dada Johann Fuschgang  Goethe, dada Stendhal. Dada Dalai Lama, Budha, Βίβλος και Nietche. Dada m’ dada. Dada mhm dada da. Είναι το ζήτημα των συνδέσεων, και η απώλειά τους πριν καν αρχίσεις μαζί τους.

Δεν χρειάζομαι λέξεις που άλλοι έχουν εφεύρει. Όλες οι λέξεις είναι δημιουργήματα άλλων. Χρειάζομαι τις δικές μου ολοκαίνουργιες λέξεις, τον δικό μου ρυθμό, τα δικά μου φωνήεντα και σύμφωνα, το δικό μου ταίριασμα του ρυθμού κι όλα αυτά με τον δικό μου τόνο. Αν αυτός ο παλμός είναι εφτά μέτρα μακρύς, θέλω λέξεις που θα είναι εφτά μέτρα μακριές. Οι λέξεις του κυρίου Schulz, μόλις που φτάνουν τα δυόμιση εκατοστά μάκρος. Θα χρησιμεύσει για να δείξει πώς δημιουργείται η αρθρωτή γλώσσα. Σκορπώ φωνήεντα παντού ολόγυρά μου. Αφήνω τα φωνήεντα απλά, σαν τα νιαουρίσματα μιας γάτας. Λέξεις αναδύονται, ώμοι των λέξεων, πόδια, χέρια, χέρια των λέξεων. Au, oi, uh.  Κανείς δεν πρέπει να δημιουργεί πολλές λέξεις. Μία γραμμή ποίησης είναι μία ευκαιρία για να απαλλαγούμε απ’ όλη την βρωμιά που προσκολλάται σ’ αυτή την αθεόφοβη γλώσσα, που μοιάζει να την έχουν τοποθετήσει εκεί χέρια χρηματιστών, χέρια με κέρματα φορεμένα. Θέλω την λέξη εκεί ακριβώς απ’ όπου ξεκινά κι εκεί ακριβώς που τελειώνει.  Το καθετί έχει την λέξη του, μα όμως η λέξη έχει γίνει μια αυτούσια ύπαρξη από μόνη της. Γιατί δεν έχω το δικαίωμα να την ανακαλύψω;  Γιατί δεν έχω το δικαίωμα να αποκαλέσω Βροχόδεντρο ένα δέντρο που βρέχεται; Η λέξη, η λέξη, η λέξη πέρα απ’ τον τομέα σας, πέρα απ’ την πνιγηρότητά σας, αυτή την γελοία ανικανότητά σας, την καταπληκτική σας ευφυΐα, την εκπληκτική αυτοϊκανοποίηση σας.

Η λέξη κύριοι, είναι μια δημόσια υπόθεση βασικής προτεραιότητας.