ΣΤΟ ΚΑΘΕ ΒΗΜΑ ΤΟΥ ΑΠΕΙΡΟΥ

                                                           στην Δ.

Σπασμωδική ομορφιά

Σπειροειδή μοτίβα

Η γυναίκα πάνω στην καρέκλα της ρεμβάζει

Όχι! Στην πραγματικότητα δεν ρεμβάζει

Οι σκέψεις της τής εξαλείφουν τη μορφή

Καθώς ο κισσός στο αρχαίο δοχείο

Ολοένα αναπτύσσεται

Στο κάθε στέγνωμα του εξωγενούς παράγοντα

Στο κάθε βήμα του απείρου

Ο ήλιος στο μελανό χρώμα καμουφλάρεται

Την ίδια στιγμή που στον ουρανό μεταγγίζει

   το δικό του

Φωτιά καίει τα σύννεφα

Φλέγεται ο αέρας

Τ’ αστέρια ανατινάζονται

Καρατομείται ο επουράνιος στόχος

Περίγραμμα που δεν περιορίζει

Απεναντίας… αποδεσμεύει…

Να τρέμεις τη στιγμή που τα σκυλάκια λυσσασμένα

   απ’ τη ρίζα τους θ’ αρχίζουν να γαβγίζουν

πίνακας: Dorothea Tanning, Voltage, 1942

ΝΙΚΟΣ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ, Η ΝΕΑ ΛΑΟΥΡΑ

οι τεράστιοι θησαυροί

— για τους οποίους τόσα θρυλούνται — της πτωχής περιγιαλούς κόρης είναι τα μόνα χείλη της τα μόνα ηδύγευστα χείλη της πόσο μου λείπουν και πόσο τα νοσταλγώ — και τα δοξάζω — σα βρίσκομαι μακρυά να περιπλανιέμαι σε τούτα τ’ άχαρα τ’ απίστευτα ταξείδια που κάθε τόσο επιχειρώ κι’ όμως πόσο τα χαίρομαι — και τα δοξάζω — σα βρίσκομαι κοντά της είναι η ζ ω ή βγαίνει και παίρνει γύρα σοκάκια και μαχαλάδες και με λυγμούς με φωνάζει και με ζητά έλα μην κάνεις έτσι είμαστε Έλληνες συ είσαι — τι θαύμα! — μια κόρη Ελληνίς όταν κοιμούμαι τα λουλούδια της αμασχάλης σου έρχονται και μου θωπεύουν όλο το κορμί και σαν ζωγραφίζω τότε έρχονται τα μάτια σου τα ωραία στην άκρια του χρωστήρα μου και σεργιανίζουν πάνω σ’ όλη την επιφάνεια του μουσαμά για να ξέρης : σ’ έχω κάνει αθάνατη από την ποιητική συλλογή "Ελευσίς" (1948)

Luis Buñuel, Salvador Dali: Η ΧΡΥΣΗ ΕΠΟΧΗ, 1930

Ταινία: Η Χρυσή Εποχή Χρονολογία: 1930 Σκηνοθεσία: Luis Buñuel Σενάριο: Luis Buñuel, Salvador Dali Παίζουν: Gaston Modot, Lya Lys, Max Ernst, Josep Llorens Artigas, Lionel Salem, Germaine Noizet, Duchange, Valentine Penrose. Ντελίριο, είναι η λέξη που μπορεί να χαρακτηρίσει την ταινία αυτή. Μετά τον “Ανδαλουσιανό Σκύλο”, το δεύτερο κινηματογραφικό σοκ των Buñuel-Dali,* “Η Χρυσή Εποχή” , ήρθε το 1930 να ταράξει ακόμη περισσότερο την για τα καλά κοιμισμένη αστική ατμόσφαιρα της Γαλλίας του μεσοπολέμου. Βίαιη στο τριπλάσιο από την προκάτοχό της, βέβηλη και σκληρή, άνοιγε νέους δρόμους στη συνύπαρξη υπερρεαλισμού-κινηματογράφου. Γεμάτη με σκανδαλώδη σκηνές, απέρριπτε όλα όσα οι αστοί (και μικροαστοί) θεωρούσαν ιερά. Η αποικιοκρατία με τις ευλογίες – πάντα – της αγίας εκκλησίας, η άνευ αφορμής δολοφονία του μικρού παιδιού από τον αριστοκράτη πατέρα του κι η απάθεια των μεγαλοαστών καλεσμένων του μπρος στο ειδεχθές αυτό έγκλημα, η έκρηξη ανομολόγητων σεξουαλικών παροξυσμών,** η αναφορά στις “120 Ημέρες των Σοδόμων” του Μαρκήσιου ντε Σαντ στην τελική σεκάνς της ταινίας όπου το πρόσωπο του διεστραμμένου δούκα ντε Μπλανζί, φέρει εύκολα στον νου εκείνο του Ιησού Χριστού, τα πάντα συντελούσαν στη δημιουργία του σκανδάλου που θα λάβαινε χώρα με το που θα έβγαινε στις αίθουσες η ταινία, όπως κι έγινε. Πέρα του σκανδάλου για το σκάνδαλο όμως, ο Buñuel παραδίδει μαθήματα πρωτοποριακής σκηνοθεσίας, δείχνοντας περίτρανα τα όσα θα ακολουθούσαν τα μετέπειτα χρόνια από τη δική του καθοδήγηση και ευφυΐα, αποδεικνύοντας ταυτόχρονα πως μόνο αμελητέα δεν υπήρξε η συμβολή του στο υπερρεαλιστικό κίνημα. Στη “Χρυσή Εποχή” ο υπερρεαλισμός βρήκε τα εκφραστικά μέσα που ο ίδιος είχε ανάγκη για την εικονοκλασία και νοηματική του επιβολή πάνω στα αρτηριοσκληρωτικά προτάγματα της εποχής του κι όχι μόνο. Βρήκε επίσης τους κώδικες συμπόρευσης με το κατ’ εξοχήν υπερρεαλιστικό μέσο (καλλιτεχνικής έκφρασης) που ονομάζεται κινηματογράφος. * Στο βιβλίο του “Σουρεαλισμός και κινηματογράφος” (εκδ. Κάλβος, σελ. 235) ο Έλληνας σκηνοθέτης, πεζογράφος, συμπορευτής της υπερρεαλιστικής ομάδας του Παρισιού, Άδωνις Κύρου, γράφει για την ελλιπέστατη (στην πραγματικότητα) συμμετοχή του Dali στη δημιουργία της ταινίας: “Τη φορά αυτή ο Buñuel είναι πιο πάνω κι ο Dali εμφανίζεται σε μερικές σπάνιες στιγμές (ο κύριος με την πέτρα πάνω στο κεφάλι, για παράδειγμα) χωρίς να πετύχει να αδυνατίσει την πολύ μεγάλη προσφορά αυτού του μοναδικού αριστουργήματος. Ο ίδιος ο Dali έγραψε στη ‘Μυστική Ζωή του Salvador Dali’: ‘Στη δική μου ιδέα, η ταινία αυτή έπρεπε να ερμηνεύσει τον βίαιο και μεγαλειώδη έρωτα των καθολικών μύθων… Ο Buñuel γύριζε μόνος τη ‘Χρυσή Εποχή’, άρα εγώ ουσιαστικά είχα σβήσει. … Ο Buñuel τέλειωνε τη ‘Χρυσή Εποχή’, οπότε εγώ απογοητεύτηκα τρομερά. Η ταινία δεν ήταν τίποτα άλλο από μια καρικατούρα των δικών μου ιδεών. Ο καθολικισμός είχε χτυπηθεί με πρωτόγονο τρόπο χωρίς καμιά ποίηση...” ** Στην απαράμιλλη σεκάνς της “εξαχνώμενης” πεολειχίας, όπου η πρωταγωνίστρια, γλείφει το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού του αγάλματος, συναντάμε την επιρροή που είχε ο George Bataille (παρ’ όλες τις εντάσεις και δυναμικές αντιπαραθέσεις που πάντα υπήρχαν ανάμεσα σε ‘κείνον και την υπερρεαλιστική ομάδα) στους υπερρεαλιστές. Από το βιβλίο “René Crevel: Το Πνεύμα ενάντια στο Λόγο” (εκδ. Φαρφουλάς, μετφρ. Νίκος Σταμπάκης, σελ. 251, σημείωση 127), διαβάζουμε τα εξής: “Εδώ διαφαίνεται η επιρροή του George Bataille, (εννοεί στο δοκίμιο του Crevel ‘Το Κλειδοκύμβαλο του Diderot’ και πιο συγκεκριμένα, το χωρίο ‘Ο Υπερρεαλισμός στην Υπηρεσία της Επανάστασης’), που στο 6ο τεύχος του περιοδικού του Documents (1929) δημοσίευσε ένα διάσημο δοκίμιο για το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού, στοιχείο ειδικά ανθρώπινο (αφού χάρη σε αυτό ο άνθρωπος στέκει ορθός), αλλά που, με την εμφατική, ογκώδη, προτεταμένη παρουσία του και τις εύκολες κακώσεις / παραμορφώσεις που υφίσταται, μοιάζει να γελοιοποιεί / καταγγέλλει την τέλεια και υψιτενή μορφή που του χρωστά την ύπαρξή της και συνάμα το εμπεριέχει. Εξ ου και η προκατάληψη απέναντι στο ‘κάτω σώμα’ και ειδικά τα πόδια (ταυτόχρονα επιθυμητά και ‘χυδαία’, ιερά και ακάθαρτα)”.

Θ.Δ.ΤΥΠΑΛΔΟΣ - ΙΖΟΛΔΗ ή ΤΟ ΓΛΥΚΟ ΜΟΥΝΙ ΤΗΣ ΝΙΟΤΗΣ

Από τον εκδοτικό οίκο Φαρφουλάς
Σχέδιο εξωφύλλου Μαρία Αναστασοπούλου, Τριστάνος και Ιζόλδη, 2019

ROBERT DESNOS, ΥΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ

Από το βιβλίο, "ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΟΣ" (Κείμενα γραμμένα κάτω από το άστρο της Yvonne George)


μετάφραση: Νίκος Σταμπάκης, εκδόσεις: Φαρφουλάς
μουσική: Frederic Chopin, Marvelous Forest

Να γλιστρώ μες στη σκιά σου υπό την προστασία της νύχτας.
Ν' ακολουθώ τα βήματά σου, τη σκιά σου στο παράθυρο.
Αυτή η σκιά σου στο παράθυρο είσ' εσύ, δεν είναι άλλη, είσ' εσύ.
Μην ανοίγεις αυτό το παράθυρο που πίσω απ' τις κουρτίνες του σαλεύεις.
Κλείσε τα μάτια σου.
Θα 'θελα να τα κλείσω με τα χείλη μου.
Μα το παράθυρο ανοίγει κι ο άνεμος, ο άνεμος που αναδεύει αλλόκοτα τη φλόγα και τη σημαία, περιβάλλει τη φυγή μου με το πανωφόρι του.
Το παράθυρο ανοίγει: δεν είσ' εσύ.
Το 'ξερα καλά.

ΦΛΕΓΟΜΕΝΗ ΖΟΥΓΚΛΑ

Mohsen Elbelasy

(απόδοση: Θ.Δ.Τυπάλδος)

Έλα πιο κοντά.

Είμαι το μοναδικό παιδί στην εξορία.

Εδώ κι εκεί

Κι αυτή τη στιγμή θα πεθάνω στη στιγμή.

Εύχομαι να ήταν εδώ ο Max Ernst.

Απέρριψα το γενικό

Και

Αυτή η γενειάδα είναι δεσμά

Κι αν εσύ το θέλεις

Κάλεσε το πτώμα αυτού του χωρικού να επιστρέψει

απ’ τους τάφους του άγνωστου

Θα τον αποδεχτώ

Ως διαιτητή ανάμεσά μας.

Δεν πρόκειται να κλέψει την οσμή μου

Όπως οι άνθρωποι που διασχίζουν τους δρόμους.

Ε, χωρικέ

Έλα κι άκουσέ μας.

Είμαστε οι μοναδικοί

Ξένοι

Στο όνομα των Διασταυρώσεων.

Όταν τα χαμόγελα γεννιούνται

Ανάμεσα στη Φωτιά και τη φωτιά

Πεθαίνω απ’ το κρύο.

Δεν μπορώ να ερμηνεύσω τους εφιάλτες μου.

Είμαι κουρασμένος

Είμαι πάντα κουρασμένος.

Διδάχθηκα λογοτεχνία σαν ένας στρατιώτης

Με τις τσέπες του γεμάτες με χιλιάδες στρατεύματα

Για να κατακτήσουν χιλιάδες στρατηγούς

Που γράφουν για τον θάνατο εννοώντας τον θάνατο των εχθρών.

Αγαπημένη,

Έλα πιο κοντά.

Καρατόμησε αυτόν τον τάφο με το δρεπάνι σου.

Κανένας δίκαιος θάνατος

Δεν πρόκειται να μας δικάσει.

Ο άνεμος μαζί σου και η λάσπη.

Και σε ξορκίζω με του Λόρκα τα Δάχτυλα

Και...

Κι οι αναβιώσεις του λεπτού χωρικού

Έρχονται και λένε αυτό που επιθυμείς.

Στ’ όνομα της ζεστής άνοιξης

Ο ιδρώτας της γης είναι το δικό σου κρασί.

Η όμορφη βροχή πεθαίνει.

Κλαίω για ‘κείνη

Και το φως κλαίει μαζί μου

Χτυπάει στο στήθος μου και κλαίει κι αυτό για ‘κείνη.

Για να επιστρέψει η βροχή

Και να Γκρεμίσει τον ουρανό

Μην καπνίζεις τα σπασμένα μου κόκκαλα.

Το καμένο δάσος απήχθη από άγνωστους.

Και μην καπνίζεις τους δακρυσμένους ποταμούς.

Οι ποταμοί κοιμούνται σαν έμβρυα νεκρά

Σαν τον θαμμένο κόσμο.

Στ’ όνομα του καπνού της παιδικής ηλικίας

Δες αυτό το χταπόδι μες στην έρημο.

Κλαίει.

Τα παιδιά του τρώνε τα χέρια του.

Φίλε μου Χωρικέ

Πες την αλήθεια

Για τα ναυάγια και τους κολυμβητές

Και τη σύγχυση μεταξύ του πνιγμού και του πνιγμού.

Είμαι ο δολοφόνος.

Η μνήμη μου είναι η αναπνοή του δολοφόνου.

Πες την αλήθεια

Προτού προσφέρεις το κεφάλι σου στον πάγο.

Πες την αλήθεια

Προτού προσφέρεις τα μάτια σου σε έφηβους φιλοσόφους

Για να τα κατασπαράξουν

Γιατί ήρθες εδώ;

Φοβάσαι των πόλεων το σκοτάδι;

Έλα

Έλα πιο κοντά

Κι απελευθέρωσε τα Θλιμμένα σου ποιήματα.

Έχω χωρίσει

Σαν κι εσένα

Χλωμός

Μέσα σε μια αντίστροφη διαμόρφωση

Μπερδεμένες αισθήσεις

Κοιμούνται

Και η ανάσα μου τραυλίζει στον νεκρό αέρα.

Αναπνέω

Και θυμάμαι

Και Κοιμάμαι ξανά

Σαν ένα νεκρό χαμόγελο

Σαν ένα νεκρό φρούτο.

Πίνω τον ιδρώτα των ψευδαισθήσεων.

Πιστεύω αυτή η απόρριψη είναι μία φίλη του φωτός.

Κι είμαι ψηλότερος απ’ τον θάνατο.

Κατέχω πολλές ιστορίες

Σαν μία κηλίδα σκόνης πάνω σε μεγάλη σκηνή.

Έλεγα: τα παιδιά με δάγκωσαν με βράχους

Ή με σάκους γεμάτους με όνειρα.

Έλεγα: γι’ αυτό έγραφα ποιήματα

Όπως τα δέντρα φοβούνται τον ήλιο, αυτά τα δέντρα που έχουν

κρυφτεί μέσα στις ξερές τους ρίζες.

Έλεγε: αυτοί οι φόβοι της θάλασσας με άναψαν

Έλεγε: δεν λησμονώ την παγωνιά.

φώτο: κολλάζ του ποιητή

matrix

Το zine Chimeres, (τεύχος 37), φιλοξενεί το ποίημα μου matrix (διανέμεται δωρεάν):



Μας διδάξανε πώς να κάνουμε έρωτα, συνδεδεμένοι
με "σωλήνες" - αγωγούς ερωτικών ηλεκτρονίων.
Μέσα στα μυαλά μας, ηλεκτρομαγνητικούς πόλους μάς τοποθετήσαν.
Ψηφιακές εικόνες σηματοδοτούν το βήμα μας
σε ψηφιακή άβυσσο.
Σκοντάφτουμε σε νούμερα παγίδες,
χάνουμε το carpe diem
Κερδίζουμε το αδύνατο.
Καθώς,
σηκώνουμε τα κεφάλια προς τον ήλιο,
ξεπερνάμε τα σύνορα
ενώ, με τα δόντια μας γυμνά,
κόβουμε τους "σωλήνες".

Σουλατσάρουν ληστές - ανδροειδή μες την ματιά μου... Του ηλιοβασιλεμού το χρώμα
ποτέ δεν θα μου το πάρουν!